Ostatnio wiele mówi się o smogu. Temat staje się nośny w okresie jesienno-zimowym wraz z początkiem sezonu grzewczego, kiedy poziom zanieczyszczeń w powietrzu przekracza dopuszczalne normy. Tymczasem problem w różnym nasileniu pojawia się przez cały rok, dlatego warto dowiedzieć się więcej na ten temat, aby chronić siebie i swoich bliskich.
Oddychamy najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Europie. Każdego roku z powodu zanieczyszczeń przedwcześnie umiera ponad 40 tys. Polaków, a jak wynika z raportów Światowej Organizacji Zdrowia za rok 2016, aż 33 spośród 50 najbardziej zanieczyszczonych europejskich miast leży w Polsce. Pierwsze miejsce w tym niechlubnym rankingu zajmuje Żywiec, problem dotyczy jednak niemal całego kraju.
Skąd bierze się smog?
Sytuacja gwałtownie pogarsza się wraz z nastaniem sezonu grzewczego, gdy rośnie emisja szkodliwych substancji emitowanych przez przestarzałe piece i kotły. Ogromne znaczenie ma też jakość spalanych surowców. W ten sposób dochodzi do emisji metali ciężkich, tlenku węgla i azotu, dwutlenku siarki oraz substancji rakotwórczych, w tym silnie trującego bezno(a)pirenu.
Przez cały rok jakość powietrza pogarszają zakłady przemysłowe, elektrownie węglowe oraz samochody, które wytwarzają nie tylko spaliny, ale też smog wtórny. Wszystko co w okresie jesienno-zimowym unosi się w powietrzu, wiosną i latem opada na ulice, chodniki czy trawniki. Osiadłe w ten sposób pyły są podnoszone przez wiatr oraz samochody.
Dodatkowo wiosną i jesienią na posesjach i działkach często spalane są suche liście, gałęzie oraz trawy. Z tych ognisk do powietrza przedostaje się trujący tlenek węgla, zwłaszcza jeśli dorzucane są do nich śmieci.
Oddychanie taką mieszanką toksyn może mieć fatalne skutki dla naszego zdrowia. Zanieczyszczenie powietrza kojarzone jest zwykle jako przyczyna chorób układu oddechowego (m.in. astma, niewydolność oddechowa, alergie). Szkodliwe pyły zawieszone w powietrzu mogą powodować również inne dolegliwości, w tym choroby nowotworowe. Na szkodliwe działanie toksyn szczególnie narażone są dzieci, osoby z chorobami układu oddechowego, osoby w podeszłym wieku oraz kobiety w ciąży.
Co robić?
W pierwszej kolejności powinniśmy monitorować poziom zanieczyszczeń wokół nas. Takie informacje znajdziemy m.in. na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, możemy także korzystać z aplikacji mobilnych. Gdy jakość powietrza się pogarsza należy przestrzegać podstawowych zasad:
– ograniczyć do niezbędnego minimum przebywanie poza domem, co dotyczy zwłaszcza dzieci i osób z chorobami układu oddechowego,
– zrezygnować z uprawiania sportu na zewnątrz,
– nie wietrzyć mieszkania, bo otwierając okno wpuszczamy szkodliwe substancje,
– zakładać maskę antysmogową,
– używać oczyszczaczy powietrza
Wybierając maskę antysmogową należy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, czy dobrze przylega do twarzy oraz czy jest wyposażona w filtr, który zatrzymuje pyły typu PM10 i PM2,5. Najskuteczniejsze są filtry węglowe oraz HEPA – są one również stosowane w domowych oczyszczaczach powietrza. Wybierając urządzenie należy zwrócić uwagę m.in. na metodę filtracji, rodzaj i liczbę filtrów, wydajność czy poziom hałasu.
Warto również pamiętać, że sami też możemy się przyczynić do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji. Pierwszym krokiem może być wymiana kotła grzewczego na bardziej ekologiczny. Takie inwestycje są często dofinansowane z kasy miasta. Pamiętajmy też, by na co dzień oszczędzać energię w naszych domach.
Myśląc o transporcie warto zrezygnować z auta i przesiąść się do komunikacji miejskiej. Jeśli warunki na to nie pozwalają, starajmy się planować transport tak, by jednym autem zabrać więcej osób. Dbając o ograniczenie zużycia energii i emisji spalin dajemy sobie i naszym bliskim szansę na życie w zdrowszym środowisku.